Üsve-i Hasene Ne Demek? Anlamı ve Örnekleri

Üsve-i Hasene, “güzel bir örnek” anlamına gelen Arapça bir ifadedir. Bu kavram, Ahzab Suresi’nde geçen ayetlerde Allah’ın sevgili peygamberi Hz. Muhammed‘in hayatıyla ilişkilendirilmiştir. Bu makalede, Üsve-i Hasene kavramının anlamını ve peygamberimiz Hz. Muhammed’in güzel örnekliklerini ele alacağız inşallah.

Müslüman olsun olmasın, tüm insanların din kültürü açısından bile olsa bu kavramı öğrenmesi gerekir. Ahlak, yeryüzündeki her insanın sahip olması gereken, hayatı güzelleştiren bir kavramdır. İşte Hz. Muhammed’in hayatını incelemek ve öğrenmek bu açıdan insanlığın medeniyete erişmesi, refah ve güven içinde yaşaması için eşsiz bir öneme sahiptir.

Osmanlıca yazılışı: üsve-i hasene / اُسْوَۀِ حَسَنَه
Arapça yazılışı: üsvetün hasenetün / أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ

Üsve-i Hasene Nedir?

Üsve-i Hasene ayeti olarak bilinen Ahzab suresi 21. ayet‘i kerimede , Allah’ın sevgili peygamberi Hz. Muhammed’in güzel bir örnek (en güzel örnek) olduğunu ifade eder. O, insanlara hem sözleriyle hem de davranışlarıyla mükemmel bir rehberlik sunmuştur. Peygamberimizin (s.a.v) insanlar için en güzel örnek olduğu sadece bu ayet-i kerime ile sınırlı değildir elbette. Kuran’ı kerimde bir çok yerde bu mesaj bizlere sunulmutur.

Üsve-i Hasene Kuran-ı Kerim’de Rabbimizin, Rasulullah Hz. Muhammed (s.a.v.) için kullandığı bir sıfattır. Siyer (Peygamberimizin hayatı) hakkında bilgi sahibi olanlar, O’nun hayatını incelediğinde en güzel örnek olduğunu şüphesiz tasdik edeceklerdir. Ahzab Suresi 21. ayeti kerimede yüce Rabbimiz şöyle buyurmuştur:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فٖي رَسُولِ اللّٰهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَ وَذَكَرَ اللّٰهَ كَثٖيراًؕ
“Andolsun ki, sizin için, Allah’ı ve âhiret gününü ümid eden ve Allah’ı çokça anan kimseler için, Resûlullah’ta güzel bir örnek vardır.”

[Ahzab suresi 21. Ayet]

Peygamberimiz (s.a.v)’in tüm hayatı bize örnek, rehber olmalıdır. Peygamberliğinden önce bile Hz. Muhammed (s.a.v) ahlakı, yardımseverliği, güvenirliği, iyilik ve güzelliği açısından insanlar için en güzel rehber konumundaydı. Peygamberimizin hayatı adeta “Yaşayan kur’an” gibidir. İnsanlar için en mükemmel örnektir.

İslam dini kadar güzel ahlaka ehemmiyet veren başka bir din, düşünce veya ideoloji sistemi göstermek mümkün değildir. Bir hadis-i Şerif’inde Peygamber Efendimiz “İslâm, güzel ahlâktır” buyurmuştur. Bu minvalde Rasulullah’ı hayatımıza rehber olarak kabul edip, onu örnek almak ahlakı en güzel şekilde yaşamak demektir.

İlginizi Çekebilir: İman ve Salih Amel İlişkisinde Gözden Kaçırdıklarımız!

Üsve Ne Demek?

Arapçada, Üsve kelimesi sözlük manasıyla “örnek, misal, kendisine uyulacak kimse, tabi olunan, model, kök, asıl, temel” anlamlarına gelir. Istılahi anlamı ise “davranışları ve sözleri örnek alınan güzel haslet sahibi kişi” demektir.

Hasene Ne Demek?

Hasene, sözlükte “güzel olmak / hüsn” kelimesinden türetilmiş olan hasen kelimesinin müennes (dişil) halidir. İsim ve sıfat olarak kullanılmakla birlikte sıfat olarak “iyi, iyilik, iyi söz, hayırlı iş ve güzel iş” demektir. Istılahi manada ise “En iyi, en güzel” anlamlarını taşır. İyilik ve güzelliği ifade eder.

Üsve-i Hasene Örnekleri Nelerdir?

Hz. Muhammed (s.a.v), hayatı boyunca çeşitli örnek davranışlar sergilemiştir. O’nun tüm hayatı, hatta her sözü ve her fiili buna misal olsa da hepsini paylaşabilmemiz mümkün değildir. İşte Üsve-i Hasene’ye örnek teşkil eden bazı davranışları:

• Hz. Muhammed, cennetle müjdelenmiş olmasına rağmen her gün sık sık tövbe ederdi. Bu, insanların sürekli bir gelişim içinde olmalarını, günahlardan sakınıp pişmanlık duyarak Allah’a yönelmeyi hatırlatır.
• Peygamber efendimiz, hiçbir zaman kimseye zulmetmedi. Örneğin, 639 yılında Mekke’nin fethinden sonra yüzlerce müşrik ve münafık esir alındı. Her biri Müslümanlara okuma-yazma öğretmek karşılığında serbest bırakıldı. Adaletin korunması ve insanlara eşit davranılması önemli değerler arasındadır.
• Peygamberimiz, çok az uyur ve çok az yerdi. Mütevazi bir yaşam süren peygamber efendimiz, dünya nimetlerine karşı temkinli bir tutum sergiledi. Bu davranışıyla, tüm Müslümanlara dünyanın geçiciliğini ve ahiretin önemli olduğunu göstermiştir.
• Kız çocuklarının diri diri toprağa gömüldüğü bir dönemde, peygamber efendimiz Cahiliye devrinin tüm çirkin geleneklerine son verdi. Kadınların haklarını korudu ve onlara saygı, sevgi gösterdi.
• Hz. Muhammed, kimseyi incitmez, şaka yoluyla bile olsa kimsenin kalbini kırmaz, kötü söz söylemez veya kötülük etmez. Bu sünnet, sevgi dolu bir iletişim kurmanın ve insanlar arasında dostluk ilişkilerini güçlendirmenin önemini yansıtır.
• Hz. Muhammed, öfkesini yutar ve affedici bir tutum sergiler. Bu davranış, insanlara öfkeyi kontrol etmeyi, affetmeyi, kibirlenmemeyi ve barışçıl bir şekilde çözüm aramayı öğretir.
• Rasulullah, kimseye haksızlık etmez ve düşmanlarının kendisine emanet ettikleri mallara bile sahip çıkardı. Bu davranış, adil olmanın ve başkalarının haklarına saygı göstermenin önemini vurgular.
• Efendimiz (s.a.v), herkes için iyiliği emreder ve kötülükten sakındırır. Bu davranış, toplumun güvenliğini ve huzurunu sağlama konusunda rehberlik eder.
• Her müslüman ve islami sistem için dini bir zorunluluk olan zarurat-ı hamse (can, mal, din, akıl ve neslin korunması) bize hayatı ile tefsir eden peygamberimiz, tüm hayatıyla bize güzel bir rehber olmaktadır. Peygamberliğin gayelerinden biri de budur zaten, insanlara iyi ve kötüyü, güzel ve çirkini, hayır ve şerri öğretmek..

İlginizi Çekebilir: İslamın Şartları Nelerdir?

Peygamberimiz, insanlığa bir müjde ve bir rehber olarak gönderilmiştir. Tüm bu bilgiler doğrultusunda onun bütün hayatı üsve-i hasene örneğidir. Her müslümanın bilmesi gereken Hz. Muhammed’in (s.a.v) hayatı (siyer) öğrenmeyi geçiktirmemenizi tavsiye ederiz.

Selametle kalın…

Kaynaklar:
https://www.almaany.com/tr/dict/ar-tr/
https://islamansiklopedisi.org.tr/muhammed#7-ornek-olusu
https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/sure/33-ahzab-suresi

Yorumlarda, üsve-i hasene yani Hz Muhammed (s.a.v)’in güzel davranışlarına, sünnetlerine örnekler vererek daha çok insana hatırlatmaya ne dersiniz?